Wie de houtsnede-boeken van Frans Masereel doorbladert, moet onmiddellijk aan 'film' denken. Ook rond 1930 lag het voor de hand dergelijk materiaal te bewerken tot 'moving pictures'. In 1934 werd de film L'Idée voor 't eerst voor publiek vertoond in Londen en Brussel. Het werd geen succes. Men was reeds gewend aan Disney's vloeiende animaties en men vond de film amateuristisch. Enige jaren daarvoor had Masereel enthousiast gereageerd op het verzoek van de geëngageerde schrijfster Thea Sternheim, mee te werken aan een animatiefilm naar een van zijn eigen houtsnedeboeken. Masereel was voor alles kunstenaar en een vakman als houtsnijder. Maar hij was ook een groot idealist. Hij vond dat elk mens zijn talent moest inzetten voor de wereldvrede. Hij meende met het medium film een veel groter publiek te kunnen bereiken, dan met zijn houtsnede-boeken.
In december 1930 gaat Masereel aan de slag. Drie maanden later schrijft hij aan Sternheim dat het gebruik van houtsneden niet werkt. Dat is interessant. Hieruit blijkt dat het maken van een animatiefilm iets anders is dan het simpel achter elkaar zetten van plaatjes. Een vergissing, die momenteel - bijna tachtig jaar later - soms nog wordt gemaakt. Een goed beeldverhaal vult haar eigen leemtes in binnen de perceptie van de beschouwer. Deze ervaart beweging, die feitelijk ontbreekt. Bovendien, doordat zijn verhalen 'sans paroles' zijn, laat Masereel de beschouwer vaak vrij in zijn interpretatie.
Uiteindelijk tekent en aquaraleert Masereel de decors en de figuren. De jonge regisseur Berthold Bartosch knipt ze uit en maakt ze scharnierend. Na twee jaar werk, kan een eerste versie worden vertoond. Pas in 1933 is de muziek, van Arthur Honegger, gereed. Honegger heeft net als Masereel een 'humanistische kunstopvatting'; hij wil zijn muziek dienstbaar maken aan het socialisme. Een noviteit is het gebruik van een electronisch instrument, de Ondes-Martinot. Hoewel het resultaat - mede door Bartosch' belichtingstechniek - soms poëtisch is, valt de film als geheel tegen.
Bron: Joris van Parys, Masereel een biografie, 1995
Afbeeldingen: Frans Masereel, L'idée, 1920
L'idée, de film
Geen opmerkingen:
Een reactie posten