De entree van de tentoonstelling Vreemde Dingen, Surrealisme en design, schept 
meteen al hoge verwachtingen. Aan het einde van een soort autowasstraat met rondraaiende borstels van gifgroen kunstgras, wordt je door de knipogende Mae West naar binnen gelonkt. Zij is filmdoek-zwart/wit, behalve haar lippen: die worden gevormd door de beroemde rode sofa van Salvador Dalí.
Aan de hoge verwachtingen wordt ruimschoots voldaan, ondanks het ontwerp van de expo van 
de Belgische modeontwerpers Van Beirendock en Van Saene. Het idee: enorme uitvergrotingen van delen van etalagefiguren als display's voor de sieraden en kleinere ontwerpen, is op zich niet zo slecht. De vormen zijn echter niet homogeen over de zalen verdeeld. Vooral het torso in de laatste zaal discrepeert. Directeur Sjarel Ex lijkt een zwak te hebben voor Belgische ontwerpers. Ik denk dat conservator Louis Damen ook zonder deze modejongens het karwei had kunnen klaren.
Het draait in deze opstelling om ontwerpen van meubels, sieraden en kleding. Volgens de begeleidende teksten werd tot ergenis van de paus der surrealisten, 
André Breton, het 'surrealistische gedachtegoed' vercommercialiseerd. Uit de tentoonstelling komt vooral naar voren dat de bekende surrealisten - Dalí, Ernst, Man Ray, Tanguy, Oppenheim etc. - primair voor een nieuwe beeldtaal zorgen. Ontwerpers als Elsa Schiaparelli haken daar weer op in. Wat zo verrassend is, is dat er inderdaad landhuizen (Charles James) en Corbusier-villa's zijn ingericht met dat surrealistische spul.
De oorsprong van de door de surrealisten gebruikte vormentaal ligt veelal in organische vormen. Dat is niet zo bijzonder, want ontwerpers en architecten 
waren daar al minstens een halve eeuw mee behept. Het is niet verwonderlijk dat de surrealisten bewondering hadden voor mensen als Gaudí of Guimard. In een informatieve film wordt de bezoeker hierop geattendeerd. Wat ontbreekt is dat in ons land Berlage er stevig gebruik van maakte en, vóór hem, Pierre Cuypers natuurlijk. Verder is het vrijwel zeker dat Dalí bepaalde vormen heeft ontleend aan de door hem bewonderde Jheronimus Bosch. Op de site BoschUniverse is dat destijds aangetoond door Chris Will, een conservator die het Boijmans inmiddels heeft verlaten.
De tentoonstelling loopt tot 13 januari.
Beelden, vbnb: Salvador Dalí, Mae West Sofa; Isamu Noguchi, Wolkensofa, Elsa Schiaparelli, Dameshoedje, Salvador Dalí, El Gran Masturbator, / Jheronimus Bosch, Tuin der Lusten (détail linker zijluik)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten