dinsdag 31 juli 2007

Michelangelo Antonioni - 1912-2007

AntonioniZo ongeveer tegelijk met Bergman, blijkt ook Antonioni het tijdelijke met het eeuwige te hebben verwisseld. Mijn eerste gedachte is: Blow Up! Ik noemde deze film, icoon van de jaren zestig, eerder in mijn stukje van 9 maart over de college's van Cobi Bordewijk. Zabriskie Point uit 1970 is ook een hoogtepunt. Ik meen me te herinneren dat we in die tijd soms een jaar moesten wachten voor een buitenlandse film in Nederland werd uitgebracht. Zo wachtten we bijvoorbeeld met ongeduld op Easy Rider en ook op Zabriskie Point. Vooral de slotscène waarin een luxueuze villa in slow motion explodeert is me bijgebleven. De muziek is van Pink Floyd.



Slotscène Zabriskie Point



maandag 30 juli 2007

Ingmar Bergman - 1918-2007

Ingmar_bergman_wilde_aardbeienLees zojuist dat de grote filmer Ingmar Bergman is overleden. Heb hem zeker bewonderd, maar nooit van hem en zijn films gehouden. Ik heb te weinig affiniteiten met 'het Noorden'. Minder eufemistisch uitgedrukt: hoe noordelijker, hoe meer xenofoob. Het spijt me. Ik weet het: ik zou hiervoor behandeld moeten worden.



In 1968 parodieerden George Coe en Anthony Lover Bergman met hun korte film De Düva (de duif). De dialogen zijn quasi Zweeds met Engelse ondertiteling.



Afb: still uit Wilde aardbeien



De düva



zondag 29 juli 2007

L'Idée

Frans_masereel_lide_1_1Wie de houtsnede-boeken van Frans Masereel doorbladert, moet onmiddellijk aan 'film' denken. Ook rond 1930 lag het voor de hand dergelijk materiaal te bewerken tot 'moving pictures'. In 1934 werd de film L'Idée voor 't eerst voor publiek vertoond in Londen en Brussel. Het werd geen succes. Men was reeds gewend aan Disney's vloeiende animaties en men vond de film amateuristisch. Enige jaren daarvoor had Masereel enthousiast gereageerd op het verzoek van de geëngageerde schrijfster Thea Sternheim, mee te werken aan een animatiefilm naar een van zijn eigen houtsnedeboeken. Masereel was voor alles kunstenaar en een vakman als houtsnijder. Maar hij was ook een groot idealist. Hij vond dat elk mens zijn talent moest inzetten voor de wereldvrede. Hij meende met het medium film een veel groter publiek te kunnen bereiken, dan met zijn houtsnede-boeken.



Frans_masereel_lide_2_1In december 1930 gaat Masereel aan de slag. Drie maanden later schrijft hij aan Sternheim dat het gebruik van houtsneden niet werkt. Dat is interessant. Hieruit blijkt dat het maken van een animatiefilm iets anders is dan het simpel achter elkaar zetten van plaatjes. Een vergissing, die momenteel - bijna tachtig jaar later - soms nog wordt gemaakt. Een goed beeldverhaal vult haar eigen leemtes in binnen de perceptie van de beschouwer. Deze ervaart beweging, die feitelijk ontbreekt. Bovendien, doordat zijn verhalen 'sans paroles' zijn, laat Masereel de beschouwer vaak vrij in zijn interpretatie.



Frans_masereel_lide_3_1Uiteindelijk tekent en aquaraleert Masereel de decors en de figuren. De jonge regisseur Berthold Bartosch knipt ze uit en maakt ze scharnierend. Na twee jaar werk, kan een eerste versie worden vertoond. Pas in 1933 is de muziek, van Arthur Honegger, gereed. Honegger heeft net als Masereel een 'humanistische kunstopvatting'; hij wil zijn muziek dienstbaar maken aan het socialisme. Een noviteit is het gebruik van een electronisch instrument, de Ondes-Martinot. Hoewel het resultaat - mede door Bartosch' belichtingstechniek - soms poëtisch is, valt de film als geheel tegen.



Bron: Joris van Parys, Masereel een biografie, 1995



Afbeeldingen: Frans Masereel, L'idée, 1920



L'idée, de film



zaterdag 28 juli 2007

Mastaba

Mastaba_1_1978



Christo en Jeanne-Claude kunnen in Abu Dhabi aan de slag met hun Mastaba project. Het idee een mastaba (afgeknotte piramide met rechthoekig grondvlak) te bouwen uit oliedrums, dateert uit de jaren zeventig. Merkwaardig is, dat het project wordt betaald door Abu Dhabi. Het kunstenaarsduo financierde voorgaande projecten altijd zelf.



Mastaba project



vrijdag 27 juli 2007

Aeneas Wilder

Kopie_van_img_0092In het kader van de kunst/architectuur manifestatie follyDOCK (Rotterdam-Heijplaat), bouwde kunstenaar Aeneas Wilder de hiernaast afgebeelde koepel. Wilder stelde zijn Free Standing Dome samen uit ca. 1200, uit de haven afkomstige, houten latten. Wilder's werk bestaat gewoonlijk uit het construeren van bouwsels of objecten met een symbolische waarde (uit kunststof blokken gemaakte nationale vlaggen bijvoorbeeld). Steeds gaat het om drie motieven: opbouw, realisering en vernietiging.



De elementen waaruit Wilder zijn tijdelijke constructies vervaardigt kunnen van polystyreen zijn, of van hout. Meestal zijn de constructies zelfdragend. Druk- en trekkracht zorgen voor stabiliteit. Bij expo's in gesloten ruimtes, kunnen wanden, vloeren en plafonds dienen om de 'bouwstenen' tussen te klemmen. Tot slot wordt met een enkele trap het bouwwerk vernietigd. Voor de koepel op Heijplaat werden overigens 5.000 schroeven gebruikt. Het is mij niet bekend hoe dit bouwsel straks (op 8 september) zal worden vernietigd.



Kijk naar Wilder's filmpjes, om te zien hoe hij het doet:



Aeneas Wilder



dinsdag 24 juli 2007

Op reis met Dante

File0001_11Vooral in de trein is het onmogelijk geworden je nog in een boek te verdiepen, dat uit karton, papier en drukinkt is samengesteld. De vervloekte discodreunen en beeps afkomstig uit de immer aanwezige mobieltjes en het bijbehorende luide gekakel en gezwatel in die dingen, vergallen je leesplezier. La Divina Commedia is integraal als luisterboek te downloaden. Probeer het volume van de charmante vertelster boven het omgevingsgeruis te houden en geniet!



Afb: Dante en Vergilius naar een houtgravure van Gustave Doré



La Divina Commedia



zondag 22 juli 2007

Quarantaine

Over de architect J.G. Snuif kan ik vooralsnog niet veel meer vinden dan zijn, op het www ontdekte, vermelding in het telefoonboek voor Rotterdam (uitgave 1915). De man woonde toen aan de Henegouwerlaan. Zijn telefoonnummer was 8402.



Kopie_van_img_0068In de jaren dertig ontwierp Snuif twee gebouwencomplexen, die binnenkort tot rijksmonument worden gepromoveerd: de Parksluizen en het Quarantaineterrein. De Parksluizen in de Coolhaven zijn bij Rotterdammers wel bekend. Zij liggen midden in een stadsgebied, dat sedert de laatste jaren en vogue is. Van het Quarantaineterrein hebben velen misschien wel eens gehoord. Maar als je er niets te zoeken hebt, zul je er niet zo gauw heen gaan. Het is een 'uithoek'. En terecht, de oorspronkelijke functie was immers: quarantaine; 'de naam zegt het reeds', zou Wim T. Schippers zeggen. Ik was was er gisteren ook pas voor 't eerst; een in stedenbouw en architectuur geïnteresseerde vriendin nam me op sleeptouw.



Kopie_van_img_0058_1Zoals gezegd, het is een geïsoleerd complex. Er is een reinigingsgebouw, een isoleerbarak en een zusterhuis. Stilistisch gezien: zakelijk expressionistisch. Het is er ooit neergezet ter preventie en bestrijding van besmettelijke ziekten onder zeelui. Is nauwelijks zo gebruikt. Wel diende het, tot einde jaren zestig, voor de verpleging van tuberculose-lijders. Momenteel zijn de barakken bewoond. Het is er rustig en groen. Romantische strandjes zijn nabij. Iets voor verliefden.



Morgen ga ik met mijn zoon een woning bekijken op de Henegouwerlaan; in de huizenrij, waar Snuif ooit woonde. Grappig hoe trivia en persoonlijke zaken elkaar kunnen raken.



woensdag 18 juli 2007

Alfred Kubin

File0001_10 Vandaag kreeg ik het boek Die andere Seite van Alfred Kubin in handen, althans de Nederlandse vertaling ervan (leve Marktplaats.nl). Het boek verscheen voor 't eerst in 1909, nog net geen eeuw geleden dus. Kubin was niet alleen tekenaar en graficus, hij was ook schrijver. Het boek beïnvloedde Joyce, Jünger en de Blaue Reiter, waartoe behalve Kubin zelf, ook Beckmann, Feininger en Klee behoorden. Kafka noemde het zijn 'lievelingsboek'.



Ik ben benieuwd naar Kubin's 'fantastische roman' (ondertitel), maar bekeek eerst zijn illustraties. Eén ervan koos ik voor dit stukje. Deze tekening staat bol van de symbolen en verwijst in de bovenste helft naar de beeldentaal van Jheronimus Bosch. (Kijk maar 'ns naar die nar op die boomtak en die visachtige spookjes in het zwerk).



Wordt vervolgd.



zondag 15 juli 2007

Kafka & Kubin

In 1913 schreef Kafka aan zijn uitgever Kurt Wolff: Toen ik de illustratie in mijn boek (Der Heizer - ep) zag, was ik eerst geschrokken, want ten eerste sprak ze mij tegen, daar ik toch het allermodernste New York had uitgebeeld, ten tweede was ze tegenover het verhaal in het voordeel, daar het verhaal de illustratie hielp en als illustratie geconcentreerder dan proza en ten derde was ze mooi; als het geen oude plaat was, zou het bijna van Kubin kunnen zijn. (Vert. Nini Brunt, 1968).



Alfred Kubin was in 1913 zesendertig jaar. Hij was, zeker toen, een fin de siècle kunstenaar in de traditie van het (Oostenrijkse) Symbolisme. Stilistisch refereert zijn werk (voornamelijk tekeningen) aan Goya, Ensor, Klinger, Von Stuck en Redon; soms merk je dat hij ook is beïnvloed door Jheronimus Bosch en Pieter Brueghel. Zijn onderwerpen verwijzen naar Schopenhauer en Nietzsche. Hij illustreerde onder meer Poe en Flaubert. Was hij net zo'n neuroticus als Kafka? En, was-ie net zo bang voor vrouwen?



Wordt vervolgd.



zaterdag 14 juli 2007

Watou en John Cage

'De versregel “Een lek in het zwijgen: noise -“ van de Nederlandse dichter Hans Faverey (1933-1990) is de conceptuele gedachtelijn van de Poëziezomer 2007. De tentoonstelling hanteert de versregel als metafoor voor wat binnen onze existentiële en sociale context niet gezegd kan worden maar zich toch laat horen als stilte, lawaai, innerlijk geruis…' Tot zover de intro op de site poeziezomerswatou.be.



In het motto van deze jaarlijks terugkerende kunst/poëzie-gebeurtenis in het Belgische Watou, is een analogie te bespeuren met John Cage's beroemde compositie 4'33''. Tussen andere grote namen, vind ik Cage (1912-1992) als enige postume participant. Cage brengt met zijn 4'33" een anti-geluid: het gaat niet om mij, ik heb niets te zeggen, niets te melden; het gaat om wat is, wat nu is. 4'33" Werd in 2004 door de BBC in beeld (en niet-geluid) gebracht. Let vooral ook op de beide intervallen.



4'33"



Watou



vrijdag 13 juli 2007

Marc in Brazilië

Tja, heb je je geërgerd aan zo'n Britsche nitwitch. Zoek je toch even de site van zo'n Dierenpartij op. (Vind ik ook niksch, hoewel door mij gewaarde figuren als Kouschbroek en 't Hart er iets mee hebben).



Kom je tot de ontdekking dat iemand door apen in de bak komt! Er zit waarschijnlijk meer achter dan het 'illegaal houden van apen', - het schaden van bedrijfschbelangen bijvoorbeeld. Steun deze man zou ik zeggen!



Steun Marc van Rosmalen



Kuifje in Afrika 2



File0001_9En hierbij roep ik de Partij voor de Dieren op, vragen in de kamer te stellen of, en in hoeverre, - om te beginnen - in Nederland, het album Kuifje in Afrika wordt gepromoot. Mijns inziens dient dit voor Het Kindt - ihbz Het Catholíeke Kindt - bestemde boek, onverwijld te worden verwijderd uit álle schappen van álle 12 Nederlandsche boekhandelsch!



donderdag 12 juli 2007

Kuifje in Afrika 1

Vanwege het Hergéjaar verschijnen overal ter wereld zijn albums, opgepoetst en opvallend in de schappen. Het Britse Committee for Race Equality maakt zich boos over Kuifje in Afrika, en trapt daarmee een deur in, die al een halve eeuw open staat.



Citaat BBC: 'A Waterstones (Britse 'Selexyz' - ep) spokesman said: "We have reviewed the title's situation and are moving it away from the other Tintin titles into the graphic novel section."



The CRE spokewoman said: "How and why do Borders (& Waterstone - ep) think that it's okay to peddle such racist material? The only place that it might be acceptable for this to be displayed would be in a museum, with a big sign saying 'old-fashioned, racist claptrap.' It's high time that they reconsidered their decision and removed this from their shelves," she added.'



Ach mevrouw, maakt u zich toch niet zo boos. U - en uw commissieleden - bent zeker nog jong? Anders had u wel geweten, dat Kuifje in Afrika om de zoveel jaar weer in het nieuws komt wegens racisme. U hebt wel een beetje gelijk. Het album ís racistisch. Er staan trouwens nog veel meer dingen in, die wij vandaag - nou ja, de meesten onder ons - gelukkig afkeuren. Inderdaad, het boek hoort niet op de jeugdafdeling. Maar, dat is voor u nog niet genoeg; het moet van álle planken verdwijnen!



JA, DIT GAAT TOCH ÉCHT TE VER! U HEBT HET WÉL OVER KUNST HOOR!File0004



Sorry, dat ik me even laat gaan. Maar, verdiept u zich 'ns wat meer in uw onderwerp. En probeert u eens te begrijpen dat 'de mensen' door de tijden heen 'de'/'hun'/'onze' (en ja, wie zijn wíj eigenlijk?) wereld verschillend interpreteren. Volgens uw anachronistische gedachtegang zou nog veel meer van de schappen moeten verdwijnen. Nee, ik noem geen titels, geen namen. Kijkt u zelf maar 'ns rond. Of nee, nee! niet doen! Leest u eerst 'ns wat, bijvoorbeeld over koloniale geschiedenis en over katholicisme (Voyage au Congo van Gide misschien?). Maar bestudeert u ook alle kuifjealbums aandachtig; het betreft 20ste-eeuwse geschiedenis.



Tot slot zou u moeten weten dat musea niet per definitie dienen voor het onderbrengen van ouderwetsche, achterhaalde zaken. En, zeker gezien uw belangrijke werk: dat racisme niet iets 'ouderwets' is, noch achterhaald. Helaas.



BBC News



dinsdag 10 juli 2007

Il n'y a pas d'amour heureux

Nog een keer Brassens. Een van de zeldzame keren dat hij z'n tekst niet zelf schreef. Dit is zijn vertolking van een gedicht van Louis Aragon. Wel een van z'n mooiste chansons, waarbij zijn vaste begeleider Pierre Nicolas z'n contrabas tot cello promoveert.



Brassens



Kitscherig, venijnig en valsch en tóch subliem klinkt het lied in Ozon's film Huit femmes. Prachtig 'ingezongen' door Françoise Hardy.



8 Femmes



Tonnus Oosterhoff

Vandaag zette Tonnus Oosterhoff een nieuw prachtig gedicht op zijn website: Slaaplied. Het gedicht wordt begeleid door een Bach-symfonie, vertolkt door Glenn Gould.



Slaaplied en andere gedichten



zondag 8 juli 2007

North Sea Jazz

File0001_8North Sea Jazz zal het volgende weekend voor de tweede maal in Rotterdam plaatsvinden. Ik bezocht alleen de eerste - Haagse - festivals. Ik hou niet zo van dat massale. Stan Getz was mijn favoriet in 1976. Van een fotograaf kocht ik toen een foto, die hij tijdens het concert had gemaakt.



Stanley



North Sea Jazz 2007



zaterdag 7 juli 2007

羊をめぐる冒険

Ik ben een conservatieve lezer. Je leeft nu eenmaal te kort om álles te kunnen lezen. Ik heb m’n favorieten, die ik lees en herlees: Flaubert, Voltaire, Poe, Kafka, Conan Doyle, Slauerhoff, Hermans, Campert en Nooteboom én Hergé. Ik schrijf zo maar even op, welke auteurs – op dit moment – in me opborrelen.









Vrienden kunnen je soms een boek in handen drukken, dat je “toch écht óok ‘ns een keer moet lezen”. Ter aanmoediging wordt daar vaak aan toegevoegd: “Echt iets voor jou”. Met enige tegenzin, maar uit genegenheid voor de enthousiaste adviseur – ‘als hij/zij het nou zo goed vindt en het belangrijk vindt dat ík er kennis van neem’ – lees ik het dan maar. Zo las ik deze week van Haruki Murakami: 羊をめぐる冒険, in de Nederlandse vertaling van Jaques Westerhoven: De jacht op het verloren schaap.










Big20sleep20the202Citaat uit een interview van Richard Williams in The Guardian: ‘It was with A Wild Sheep Chase, his third novel, published in 1982, that Murakami began to confirm his individuality. Hallucinatory, surrealistic, full of narrative digressions and unexplained mysteries, it features gangsters, a man in a sheep costume (sheep are unknown in Japan outside Hokkaido, the north island, to which they were imported in the 19th century) and a girl whose unusually beautiful and super-sensitive ears confer extraordinary pleasures: "She'd shown me her ears on occasion; mostly on sexual occasions. Sex with her with her ears exposed was an experience I'd never previously known. When it was raining, the smell of rain came through crystal-clear. When birds were singing, their song was a thing of sheer clarity." Although he borrowed the book's dynamic structure from Chandler's novels (and was amused when someone rechristened it The Big Sheep ), this was the first time he had sat down with no idea of what he was about to write, letting the story tell itself.’












Murakami zal bij velen van u bekend zijn. Bij mij – tot nu toe – níet. Ik schaam me daarvoor. Maar, … ik beloof dat ik het zal goedmaken. Ik ga alles van deze man lezen. (Bedankt Daan!).









P.s. Raymond Chandler is ook een van míjn favorieten. ‘The Big Sheep’ is natuurlijk een grapje met betrekking tot The Big Sleep. Dit verhaal is ook bekend van de gelijknamige film met Humphrey Bogart (zie afbeelding).





Guardian



vrijdag 6 juli 2007

Erasmusmarkering

Op 11 juli vindt in Rotterdam voor de tweede maal de Erasmusnacht plaats. Vorig jaar was ik bij de eerste aanwezig. (Ik herinner me, dat ik te laat in de gaten kreeg dat er nieuwe haring werd geserveerd.) De nacht werd in de Sint Laurenskerk ingeleid door diverse sprekers, waarvan ik me vooral de sympathieke burgemeester Ivo Opstelten herinner.



File0002We liepen tegen middernacht de St. Laurens uit en passeerden een straatje, waarvan Opstelten met zijn typische Dickerdack-intonatie opmerkte: "DIT IS HISTORISCHE GROND". Genodigden en belangstellenden stelden zich op rond Hendrick de Keyser's standbeeld van de beroemde Rotterdammer. Er waren wat flauwe kermisachtige activiteiten van verklede figuren, die met fakkels zwaaiden, vuur spuwden, jongleerden, of andere Beaubourg-acts uitvoerden, en er volgde nóg een toespraakje van 'Dickerdack'.



Door de jaren heen sprak ik diverse mede-Europeanen (niet-Nederlanders - uiteraard) die welzeker op de hoogte waren van Erasmus en zijn humanistische gedachtegoed; dat hij in Rotterdam zou zijn geboren, was altijd nieuw voor ze.



Dit keer gaat het om de markering van Erasmus' geboortehuis. Voor degenen, van ná de mammoetwet: Erasmusch is weliswaar in Rotterdam geboren, maar verliet deze 'stad' reedsch op vier-jarige leeftijd en is er nooit teruggekeerd. (Overigens: alle lagelanders van enige betekenis, verlieten De Nederlanden tijdig. Ik noem slechts Huygens, Van Gogh, Jongkind, Mondriaan, Van Dongen en De Kooning.



'Markering' is tegenwoordig een van de oplossingen, als het gaat om verwoeste - of verwoestende -historie inzichtelijk te maken. In Rotterdam kennen we Cor Kraat's  outline-reconstructie van de Delftse Poort en de recente 'lichtkanonnenbommen'. Een jaar of vijftien geleden, en ik weet eerlijk gezegd niet eens of het er nog ís, was er op de Maasboulevard een object van - alweer - Cor Kraat: een schaalmodel van de verdwenen Maasbrug, te bekijken door een soort van telescoop-zonder-lenzen. Het resultaat was verbluffend: net of die ouwe brug nog altijd twee oevers verbond. Rotterdam wordt meer en meer een 'virtuele' stad. Wat er wás, ís er niet meer, komt niet meer terug, maar wordt wél gemarkeerd.



Afb: Hans Holbein de Jongere, illustratie LdZ 1515



Lof der Zotheid



Erasmushuis



maandag 2 juli 2007

Balk

Sorry, die balk hierboven, met versche updeetsch, heeft niets te maken met mijn blog.