Urbane kunst

Nooit eerder zag ik straatkunst zo prachtig geïncorporeerd in de alledaagse grauwheid, als in het Parijse 20ème.

Donald Duck 75

Donald Duck behoort tot mijn clubje literaire helden. Zijn wereld toont soms overeenkomsten met die van clubgenoten Jozef K. of Winston Smith. In tegenstelling tot die andere twee, wordt de neurotische eend gelukkig nooit geëxecuteerd aan het einde van een avontuur. Lang zal-ie leven!

Hel & Verdoemenis

In 2006 bezocht ik in Lotharingen diverse kerken. Geïnteresseerden in christelijke kunst, kunnen er hun hart ophalen. De kerk van Sillegny (in de buurt van de Moezel) bezit bijvoorbeeld prachtige fresco's. Hierbij enkele bloedstollende voorstellingen. Meer van dit moois op Flickr.

Le dernier poilu

Volgens veel historici eindigt de negentiende eeuw zo ongeveer in 1912 (Titanic-u-weet-wel-van-die-film-met-Leonardo Dinges en Kate Wybertje). De twintigste eeuw begon in 1914. Lazare Ponticelli, Italiaan van geboorte, de laatste soldaat die 'erbij' was, overleed op 110-jarige leeftijd. Hij leefde in drie eeuwen. (De eenentwintigste eeuw begon op 9 september 2001).

Lazare Ponticelli in Le Monde

Afb: Jacques Tardi, C'était la Guerre des Tranchées, 1993

Dupuy & Berberian

Wanneer ik somber ben, grijp ik naar hun werk: het duo Dupuy & Berberian, tekenaars/scenaristen. Beter dan welke psychotherapeut dan ook, verlenen zij mij al jaren eerste hulp bij depressies. Deze week ontvingen zij de prestigieuze Prix de la BD d'Angoulême. Gefeliciteerd heren!

Dupuy & Berberian in Le Monde

52ste Biennale Venetië - 7, Dan Perjovschi

Dan Perjovschi's cartooneske tekeningen zijn direct herkenbaar en roepen meteen een glimlach op, ook al - zegt hij zelf - is het onderwerp vaak helemaal niet om te lachen. Perjovschi kreeg in het Roemenië van Ceaucescu een klassieke kunstopleiding. Conform het in Roemenië geldende Sovjetmodel werden kinderen al vroeg geselecteerd op hun talenten. Zo ging Perjovschi al op zijn tiende kunstonderwijs volgen.

Toen hij zich na de val van Ceaucescu vrij kon bewegen, liet hij het schilderen van stillevens voor wat 't was en ging hij zich bezighouden met performances. Zijn belangrijkste medium werd en bleef daarbij de tekening. Perjovschi is dit jaar ook in het New Yorkse MoMa te zien. Hij zegt site specific te werken. Dat zal wel, maar toch zie je dubbelingen in zijn 'illustraties'. Enfin het publiek van het MoMa zal niet zoveel verschillen van de Biennalegangers. Perjovschi's werk is soms wat flauw en makkelijk, dan weer heel treffend. Maar, is-ie nou cartoonist of kunstenaar? Toch blijft het knap om met een paar simpele lijnen de essentie van de dingen neer te zetten. Zie twee prachtige filmpjes op Youtube:

Dan Perjovschi 1

Dan Perjovschi 2

flickr

Kuifje in Afrika 2

En hierbij roep ik de Partij voor de Dieren op, vragen in de kamer te stellen of, en in hoeverre, - om te beginnen - in Nederland, het album Kuifje in Afrika wordt gepromoot. Mijns inziens dient dit voor Het Kindt - ihbz Het Catholíeke Kindt - bestemde boek, onverwijld te worden verwijderd uit álle schappen van álle 12 Nederlandsche boekhandelsch!

Kuifje in Afrika 1

Vanwege het Hergéjaar verschijnen overal ter wereld zijn albums, opgepoetst en opvallend in de schappen. Het Britse Committee for Race Equality maakt zich boos over Kuifje in Afrika, en trapt daarmee een deur in, die al een halve eeuw open staat.

Citaat BBC: 'A Waterstones (Britse 'Selexyz' - ep) spokesman said: "We have reviewed the title's situation and are moving it away from the other Tintin titles into the graphic novel section."

The CRE spokewoman said: "How and why do Borders (& Waterstone - ep) think that it's okay to peddle such racist material? The only place that it might be acceptable for this to be displayed would be in a museum, with a big sign saying 'old-fashioned, racist claptrap.' It's high time that they reconsidered their decision and removed this from their shelves," she added.'

Ach mevrouw, maakt u zich toch niet zo boos. U - en uw commissieleden - bent zeker nog jong? Anders had u wel geweten, dat Kuifje in Afrika om de zoveel jaar weer in het nieuws komt wegens racisme. U hebt wel een beetje gelijk. Het album ís racistisch. Er staan trouwens nog veel meer dingen in, die wij vandaag - nou ja, de meesten onder ons - gelukkig afkeuren. Inderdaad, het boek hoort niet op de jeugdafdeling. Maar, dat is voor u nog niet genoeg; het moet van álle planken verdwijnen!

JA, DIT GAAT TOCH ÉCHT TE VER! U HEBT HET WÉL OVER KUNST HOOR!

Sorry, dat ik me even laat gaan. Maar, verdiept u zich 'ns wat meer in uw onderwerp. En probeert u eens te begrijpen dat 'de mensen' door de tijden heen 'de'/'hun'/'onze' (en ja, wie zijn wíj eigenlijk?) wereld verschillend interpreteren. Volgens uw anachronistische gedachtegang zou nog veel meer van de schappen moeten verdwijnen. Nee, ik noem geen titels, geen namen. Kijkt u zelf maar 'ns rond. Of nee, nee! niet doen! Leest u eerst 'ns wat, bijvoorbeeld over koloniale geschiedenis en over katholicisme (Voyage au Congo van Gide misschien?). Maar bestudeert u ook alle kuifjealbums aandachtig; het betreft 20ste-eeuwse geschiedenis.

Tot slot zou u moeten weten dat musea niet per definitie dienen voor het onderbrengen van ouderwetsche, achterhaalde zaken. En, zeker gezien uw belangrijke werk: dat racisme niet iets 'ouderwets' is, noch achterhaald. Helaas.

BBC News

Britse cartoons

De NRC illustreert een artikel over de opstappende Blair met een treffende cartoon van Steve Bell. Het artikel verwijst naar het cartoonarchief op de website van de University of Kent. Ik liet de zoekmachine zoeken naar 'arts'. Natuurlijk krijg je dan toch cartoons waarin politiek het hoofdonderwerp is. Lollig daarbij zijn de vele pastiches op bekende kunstwerken. Opvallend vaak kom je de Laocoön groep tegen en Munch's Schreeuw. Ik plaats hierbij twee cartoons uit 2003: Bush die de vredesduif kapot schiet, een pastiche van Dave Brown op Lichtenstein's As I opened fire, en een spotprent van Patrick Blower over Saatchi. In dit geval dus wél met kunst als onderwerp.

British Cartoon Archive's Database

Kuifje in Hollywood

Steven Spielberg heeft alsnog de rechten van Kuifje gekocht. Al in de jaren zeventig deed hij een poging. Hergé, die Spielberg ook toen al bewonderde, was bijna over de brug. Tot hij een clausule las, waaruit bleek dat Spielberg een eventuele filmversie kon delegeren. Daar kon Hergé niet mee leven. Een paar jaar later, op zijn sterfbed, zat de zaak hem nog steeds hoog. 'Hij dacht met ontsteltenis aan de zaak-Spielberg en zei toch bereid te zijn hem de vrijheid voor de verfilming te geven, ook al zou hij er Kuifje niet in herkennen. Want hij hield hem voor een genie. Aan hem en aan niemand anders'. (Pierre Assouline, Hergé, Amsterdam/Antwerpen 1996).

Dupuy & Berberian

Ik ben dol op goeie strips. Dupuy & Berberian, in Nederland bekend om hun personage Mijnheer Johan, zijn al jaren mijn helden. Al meer dan twintig jaar werkt dit duo samen. Beide heren zijn scenarist, beiden zijn tekenaar. Hun stijlen vloeien dermate in elkaar over, dat zij beweren soms zèlf niet meer te weten wie welke scène heeft bedacht en wie wat heeft getekend.

Aanvankelijk werkten D&B volgens de beroemde 'Klare Lijn' - in navolging van Hergé dus. Door de jaren heen ontwikkelden zij echter een meer spontane stijl. Een belangrijk Hergémotief blijven zij gebruiken. Dat betreft de 'droomscenes'. Bij Hergé ging dat om détails die te maken hebben met het bewuste personage. De nachtmerries en dagdromen van M. Jean vormen echter een verhaal binnen het verhaal. De tekeningen worden des te spontaner, het verhaal krijgt meerdere lagen en wordt werkelijk literair.

Naast hun stripverhalen, maken D&B af en toe beeldreisverslagen: 'carnets'. Binnenkort verschijnt Istanbul carnets. Hierbij een plaatje. De illusie van het door gebladerte gefilterde zonlicht vind ik meesterlijk. En dit is nog maar een internetplaatje. Ik hunker naar het echte album. Overigens is nog tot en met 23 april in het Centre Pompidou de tentoonstelling BD Reporters te bezoeken over tekenaars als reisverslaggevers. Natuurlijk zijn Dupuy en Berberian daar ook te bewonderen.

Website Dupuy & Berberian

Istanbul carnets

Centre Pompidou

Jean Dulieu (1921-2006)

Jean Dulieu overleed afgelopen woensdag op 85-jarige leeftijd. In de jaren vijftig luisterde ik 's avonds tegen kinderbedtijd naar de hoorspelen over Paulus de Boskabouter, waarin Dulieu zelf alle stemmetjes deed. Anders dan in mijn relatie tot andere (vroege) jeugdhelden ben ik altijd van Paulus blijven houden.

Later las ik zijn avonturen voor aan mijn kinderen. De hoorspelen waren er niet meer. Wel bestond er een tv-serie, maar daar vonden we niks aan. Bij gebrek aan beter assisteerde ik twee andere vaders/Paulusfans bij het opnemen van een 'eigen Paulushoorspel'. Op een cassettebandje probeerden we zo goed mogelijk de stemmen van Paulus en zijn vrienden na te piepen, krassen, brommen of lispelen. Dat werd geen meesterwerk, maar we hadden een aantal avonden de grootste pret. En, het resultaat werd gewaardeerd door onze kinderen. Kort daarop (einde jaren tachtig) kwam geluidsmateriaal boven water van die eerste oude hoorspelen. Dankzij het VPRO-programma 'Vrije Geluiden' konden we daar toen opnieuw van genieten.

Jean Dulieu (Jan van Oort) illustreerde zijn verhalen met prachtige tekeningen en aquarellen. Hierbij een tekening uit Paulus de hulpsinterklaas, in 1962 door de CPNB bekroond tot 'beste kinderboek van het jaar'.