Left Behind

Ik vond toch nog een still uit de film Left Behind. In het programmaboekje van het Shoot Me Filmfestival is een foto geplaatst bij de beschrijving van de film. Je ziet hierop echter niet de twee mannen uit de film. De foto toont hun gammele fietsjes, bezwijkend onder grote met steenkool gevulde zakken. Ook hier verrast de analogie met de steenkoolhakkers in kwestie (overigens net als op Courbet's schilderij, een oudere en een jongere).

Shoot Me

Het Haagse Filmfestival Shoot Me beleefde gisteren de laatste dag. Left Behind is een korte docu van de Duitsers Andreas Gräfenstein en Fabian Daub. De film gaat over illegale steenkoolwinning in Silezië. Ik zag niet alle films binnen dit genre. Maar het is waarschijnlijk terecht dat de film werd beloond met de 'Different Angle Award'. Mannen die, moeilijk ademend, met primitief gereedschap in steenkoolwanden bikken. Hun omstandigheden zijn nog slechter dan die van, bijvoorbeeld, de Limburgse mijnwerkers een halve eeuw geleden. Ze hebben geen beschermende kleding, geen goeie attributen. Waartoe mensen in staat zijn om te overleven... Het is niet mijn wereld. Toch gaat het over het Europa van vandaag. De rauwe beelden doen sterk denken aan Courbet's Steenhouwers uit 1850, een van de belangrijkste werken binnen de 19de-eeuwse realistische stroming. Ik geloof niet dat de makers zelf zich hiervan bewust waren. Maar, het zou me niet verbazen als de éminence grise van de jury, voorzitter Emile Fallaux, dit heeft aangestipt tijdens de jurering.

Tijdens het festival fungeerde ik als huisfotograaf. Helaas heb ik geen goeie still uit de film om die vergelijking met Courbet te staven. Niet dat ik ontevreden ben over mijn fotoverslag in het algemeen. Maar, uitgerekend bij de prijsuitreiking aan Gräfenstein en Daub, maakte ik een van mijn lulligste foto's; zo ongeveer het tegengestelde van de heroïsche beelden van die steenkoolhakkers. Mijn excuus dus aan de makers: sorry jongens, jullie zijn óók helden; vanwege jullie signalering. Gefeliciteerd met de prijs!

Shoot Me

Mijn foto's op Flickr

Belleville Ménilmontant

Het is echt zo als in ´t filmpje. Toeristen zie je alleen op Pere Lachaise (´meneer, weet u waar Edith Piaf ligt?).

Donald Duck 75

Donald Duck behoort tot mijn clubje literaire helden. Zijn wereld toont soms overeenkomsten met die van clubgenoten Jozef K. of Winston Smith. In tegenstelling tot die andere twee, wordt de neurotische eend gelukkig nooit geëxecuteerd aan het einde van een avontuur. Lang zal-ie leven!

Film

Ik zoek het écht niet op; heus niet ...  'Het' zoekt mij op! Mijn vriend W. maakt films. (Ik figureerde als mime-figuur in zijn film Uitzicht). Mijn IJslandse penvriendin A. te Berlijn maakt films. (Ik schreef over haar film Silence in 8Weekly). I. te Parijs, zoon van mijn Franse vriend G, is óók filmmaker. Mijn vriend G. schrijft erudiete filmrecensies. (Hij logeerde bij mij tijdens het IFFR). Mijn vriendin F. wil een film gaan maken over haar Indische roots. Mijn nieuwe vriendin A. is ook filmmaker. (Ik corrigeerde de Nederlandse ondertitels voor haar film Salama).

Op het laatste IFFR was ik weinig aanwezig. Een paar films ben ik gaan bekijken omdat G. vond dat ik deze of gene móest zien. Hij betaalde mijn kaartjes; dat dan weer wel. Ik vertelde al eerder op dit blog over mijn korte dispuut met de Franse filmer Garrel en over Il Divo. Op de laatste avond van het festival zag ik Toni Manero. Twee aspecten waar het (jonge) publiek het merkbaar moeilijk mee had: het Santiago de Chile van Pinochet en John Travolta's Saturday Night Fever. De komende tijd moet ik me door al die recensies van G. c.s. worstelen (hij zag veertig! films). Ik adviseer u overeenkomstig te handelen, beste lezer. Op die manier komt u aan de weet wat u hebt gemist en wat u hopelijk nog in de filmhuizen kunt gaan zien.

Toni Manero bekeek ik in het gezelschap van twee mooie en lieve vrouwen. F. ken ik al 35 jaar. A. (haar volledige naam klinkt als een gedicht) ga ik ten minste de komende 35 jaar kennen. En ja, de ene wil dus een film gaan maken; de andere is al jaren regisseur. Wordt het tijd dat ik mezelf omschool tot scenarioschrijver?

I do not search for it; I really don't ... 'It' is searching me! My friend W. makes films. (I acted as a mime character in his film Uitzicht). My Icelandic pen friend A. in Berlin makes films. (In 8Weekly I wrote about her film Silence). I. in Paris, son of my french friend G, is a filmmaker as well. My friend G. writes erudite film reviews. (He stayed at me during the IFFR). My friend F. wants to make a film concerning her Indian roots. My new girlfriend A. is also a filmer (I made corrections in the Dutch subtitles for her film Salama).

On the last IFFR I was little present. But it is true that I went for a couple of movies for G. wanted me to see them. Anyhow, he bought my tickets. I told already, more earlier, on this blog about my short disputation with the French filmer Garrel and about Il Divo. On the last evening of the festival I saw Toni Manero. About two aspects the (young) audience felt noticeably uneasy: Pinochet's Santiago de Chile and John Travolta' s Saturday Night Fever. The coming time I must wrestle myself by through all these reviews by G. a.o.  (he visited forty! films). I recommend you acting in accordance with me, my dear reader. This way you will now what you have missed and what you hopefully will be able to see in the art houses.

Toni Manero I examined in the companionship of two beautiful and lovely women. F. I already know for 35 years. A. (her complete name sounds like a poem) I will know at least the coming 35 years. And yes, one is going tot make a film; the other has been a director already, for years. Does it become time that I retrain myself to script writer?

Il Divo

Zag vanmiddag Paolo Sorrentino's biopic over Andreotti, meer dan een halve eeuw de spin in het web van de Italiaanse politiek en verdacht van criminele praktijken. Een 'filmische film'. De voortdurende stortvloed van namen en feiten nam ik algauw voor lief. Als ik me daarin wil verdiepen bekijk ik wel een 'echte' docu, of sla ik wat na in bibliotheken. De kracht van de film ligt in het camerawerk van de veelal theatrale scènes en de pompende muzikale ondersteuning. Andreotti (Toni Servillo) en zijn paladijnen worden karikaturaal, maar niet echt lachwekkend, neergezet. Sorrentino verbeeldt Andreotti als een door de kou bevangen insect: verkrampt en robotachtig bevindt hij zich voortdurend in het brandpunt van het politieke pandemonium. De sfeer welke wordt opgeroepen als de staatsman als een stramme kever door zijn duistere werkvertrek trippelt, is ronduit griezelig.

Il Divo

Boze filmer

Vanmorgen lukte het me om op het IFFR, reeds tijdens de eerste film die ik ging zien, ruzie te krijgen met de regisseur ervan. De man bleek achter me te zitten. Hij tikte me op de schouder toen ik een paar foto's van het filmdoek maakte. "Meeking fielm of ee fielm iez ieliegel", siste hij me toe. Ik informeerde beleefd of hij misschien de maker was. Dit bleek het geval. "Wees niet boos alstublieft, ik schrijf iets over u en uw films", probeerde ik, van de weeromstuit in vergelijkbaar gebroken engels. Hij beantwoordde mijn verklaring met een vernietigende blik en blies iets over 'respect'. Hij kon natuurlijk niet weten dat de perceptie van dit begrip in Bakellendes Lage Land door het Gemene Volk enigszins is aangepast. Maar goed, ik besloot dan maar niks over de man en zijn films te schrijven, deelde hem dit mee en verliet bedroefd de zaal.

Versailles

Vorig jaar oktober zag ik Versailles van Pierre Schöller. De laatste film van Guillaume Dépardieu (1971-2008). Tot m'n genoegen draait de film nu in de filmhuizen.

De film Versailles is vol paradoxen. In het verzorgingshuis wordt een bejaarde vrouw liefdevol door Nina gewassen. In een andere scène zien we hoe de zwerver Damien Nina's zoontje baadt. Om te kunnen werken, en om te voorkomen dat haar zoon Enzo door de kinderbescherming wordt afgenomen, heeft Nina haar kind achtergelaten bij Damien. Nina wil Enzo eigenlijk niet loslaten, Damien wil hem eigenlijk niet grootbrengen. Beiden houden van het kind. Noodgedwongen neemt Damien de vaderrol op zich. Ondanks zijn eigen weerstand tegen de burgerlijke maatschappij zorgt hij ervoor dat Enzo een dak boven het hoofd krijgt en naar school gaat. Hiervoor moet hij zich allerlei moeite getroosten in de vorm van rotbaantjes en bureaucratische vernederingen. Het gaat in deze film over het recht op zelfbestemming, over keuzes en vooral ook over menselijke waardigheid. De vergelijking met De Sica's Fietsendieven doet zich gelden. Net als in deze klassieker vormt vertrouwen de synthese tussen de vertwijfelde kruistocht van de vader en de aandoenlijke volgzaamheid van de zoon. Tegen de achtergrond van dit realistische drama speelt de Franse daklozenproblematiek. Ook in het welvarende Frankrijk leven mensen in tenten of zelfgemaakte bouwsels. Dit gebeurt ook in de bossen rond Versailles. Een groter contrast tussen de praal van de paleizen en tuinen en de armzalige bouwsels in het bos is nauwelijks denkbaar. Met sombere blauwtinten accentueert Pierre Schöller de miserabele atmosfeer. Enzo lijkt soms iets teveel op het 'huilende zigeunerjongetje'. De onlangs overleden Guillaume Dépardieu speelt een geloofwaardige Damien.

(Ik schreef dit stukje eerder voor 8Weekly)

Entre les murs

De film Entre les murs van Laurent Cantet gaat deze week in de Nederlandse bioscopen draaien. Leraar en schrijver François Bégaudeau speelt zichzelf als klasseleraar van een middelbare-schoolklas. Zijn leerlingen komen uit diverse culturen. Hun gedragingen, gekoppeld aan hun afkomst botsen voortdurend. De klas is metaforisch voor de onderwijsproblematiek in de Franse banlieus. François en zijn collega's zetten zich in om hun leerlingen zo goed mogelijk onderwijs te geven. Om zich daarbij niet te laten ontmoedigen zoeken ze elkaars steun en advies. Zo besluit François Anne Frank in plaats van Voltaires Zadig klassikaal te lezen, omdat de opvattingen van Anne wellicht beter aansluiten bij de gedachtewereld van zijn leerlingen. François' flexibele opstelling haalt het beste in zijn leerlingen boven. Als het een jongen maar niet lukt een opstel te schrijven, mag hij in plaats daarvan een fotoreportage maken. Zo ontdekt hij zijn onvermoede talent. Hoewel de leerlingen geestig en inspirerend zijn, kunnen zij door hun moeilijke gedrag het enthousiasme van hun leraar onderuithalen. Ondanks zijn kwetsbare positie deinst de leraar er niet voor terug met zijn leerlingen in discussie te gaan. François' eerlijkheid verrast hen vaak op positieve wijze, maar zijn opvattingen over omgangsvormen en ethiek stellen zij voortdurend op de proef. Vaak is het of de kijker er zelf bij is, en de leraar vanuit de bioscoopzaal te hulp wil schieten als hij zich in een penibele situatie bevindt. Binnen het genre is de film een waardige opvolger van het veelgeprezen Être et avoir (Nicolas Philibert, 2002)

(Dit stukje verscheen ook in 8Weekly nav het Leids Film Festival, begin deze maand)

The Danube Exodus

Vorige week opende Geert Mak The Danube Exodus, een installatie van Péter Forgács. De installatie is te zien tot 3 december in het Haagse Filmhuis. Zie het artikel (met mijn foto's) van George Vermij in 8Weekly. Foto onder: Geert Mak en Péter Forgács

Leids Film Festival

Het Leids Film Festival 2008 wordt vanavond ingeleid met Oliver Stone's biopic W, over George W. Bush. Het evenement loopt t.e.m. zondag. Ik ga er wat over schrijven voor 8Weekly.

Fabriek

Gisteravond was ik in De Fabriek, tijdelijk (anti-kraak) onderkomen voor kunstenaars en studenten in Rotterdam-Crooswijk. Elke week wordt er een filmavond gehouden. Wat er wordt gedraaid blijft een verrassing tot de beamer wordt aangezet. Dit keer vertoonde men een Japanse animatiefilm, gevolgd door een beangstigende Amerikaanse docu over het opraken van olie. In een sympatieke huiskamerachtige sfeer dronk ik brandnetelthee en babbelde met jong aanstormend talent.

100 Jaar Hofbogen

De Hofbogen bestaan 100 jaar. Ik bedoel het prachtige laat-19de-eeuwse, twee kilometer lange, luchtspoor in Rotterdam-Noord. Wim Wiegmann van Kennis Werkt maakte vandaag opnamen voor zijn film 100Xuitzicht. Hij interviewde 100 bewoners over hun uitzicht op het spoor en informeerde naar hun mening over de toekomstige bestemming ervan. Een groepje jonge dansers moest de aandacht trekken van de bewoners. Ik mocht daarbij figureren als mimespeler. Tijdens het grote jubileumfeest op 4 oktober, zal de film worden vertoond. (Info: de Hofbogen).

Caos calmo

Na de dood van zijn vrouw bekommert de succesvolle zakenman Pietro (Nanni Moretti) zich primair om zijn dochtertje. Hij brengt haar naar school en wacht op haar in het parkje voor de school tot zij weer naar buiten komt. Het plantsoen symboliseert Pietro's gedragswijziging. Wat zich in zijn hoofd afspeelt wordt weerspiegeld in de 'kalme chaos', die dergelijke pleinen kunnen typeren.

In gedachten somt Pietro de vliegtuigmaatschappijen op, waarmee hij ooit heeft gevlogen. Hij komt er niet helemaal uit en belt zijn secretaresse om nadere informatie. Pietro's ongewone gedrag gaat, meer dan over rouw, over zelfonderzoek en stellingname in de wereld. Als je goed kijkt is Caos calmo een politieke film. Soms moet men 'niets doen' om tot daden te komen.

Caos calmo (Antonello Grimaldi naar het boek van Sandro Veronesi) draait deze weken in de diverse filmhuizen.

Filmstill: Nanni Moretti met cameo Roman Polanski (l)

Tournedos van de bil

Estômago van de Braziliaan Marcos Jorge draait nu in de filmhuizen. De film verklaart langzaam maar zeker  de psyche van het hoofdpersonage. Deze Raimundo is een slungelige sukkel, die zich ontpopt als geniale kok. Maar deze film gaat eigenlijk helemaal niet over eten, maar over macht. En over wraak. Verschrikkelijke wraak.

Filmstill: Fabiula Nascimento (Íria) en João Miguel (Raimundo) 

Moro's gewenste dood

Dertig jaar geleden werd in Rome de christen-democratische partijvoorzitter Aldo Moro door de Brigate Rosse ontvoerd en, na 55 dagen, vermoord. De Italiaanse regisseur Marco Belloccio brengt in Buongiorno, notte (2003) het drama in beeld van Moro en zijn gijzelnemers.

Misschien moet je wel drie decennia geduld hebben om gebeurtenissen als deze, zonder vooringenomenheid te kunnen beoordelen. Intussen is het voor iedereen duidelijk hoe het drama kon gebeuren. Moro's dood kwam iederereen goed uit. Behalve, paradoxaal genoeg, de Brigate Rosse, welke gedurende de volgende jaren haar aanhang zag verdampen.

In de film zegt Moro tegen zijn gijzelnemers: "Jullie zijn eigenlijk ook een soort gelovigen". Dit raakt de kern van het drama. De leden van de Brigate Rosse waren zo fanatiek in hun idealisme, dat zij zowel bereid waren hun eigen leven ervoor te geven, als dat van anderen ervoor te nemen. (Moro vergelijkt dit met het idealisme van de apostelen). Zij beseffen niet, of te laat, dat Moro's dood een 'geschenk uit de hemel' is voor zijn werkelijke politieke tegenstanders. Niemand steekt een vinger uit. Ook niet zijn christelijke partijgenoten. Ook de paus niet.

Foto: Roberto Herlitzka als Aldo Moro in Buongiorno, notte

Film

Afgelopen dagen probeerde ik mijn cinefiele kennis wat bij te werken. Ik zag Caterina va in città, Pan's Labyrinth, Go with peace Jamil en Atonement. Komende week zet ik het oppoetsen voort. Tip: bezoekt allen de Pleinbioscoop in Rotterdam.

Evert als L/V-bezoeker

Regisseur Paolo Virzì en acteur Sergio Castellitto op de set van Caterina va in città, 2003

Lang's langste versie

Kort na de première in 1927 werd er stevig in Fritz Lang's Metropolis geknipt om hem toegankelijker te maken. Vervolgens verschenen er verschillende versies. Veel later werden meerdere pogingen ondernomen om de film te restaureren. Maar, naar men tot nu toe aannam was ongeveer een kwart verloren gegaan. Volgens Die Zeit verwierf een Argentijnse filmdistributeur een lange versie van Metropolis in 1928. Een kopie hiervan bleef bewaard en kwam uiteindelijk terecht in het archief van een filmmuseum in Buenos Aires. De kopie is teruggevonden door twee Argentijnse cinefielen. (Bron: Reuters)

Artikel van Dave Graham

Metropolisfragmenten met muziek van Sjostakovitsj

Shoot Me - slot

Samen met George Vermij recenseerde ik een aantal films voor 8Weekly.

Shoot Me - 3 - A day in a life, Nicolas Daenens

“Ik ben geen Marokkaan, maar Turk” moet Enim tot tweemaal toe uitleggen. En “nee, het is niet vanwege mijn religie dat ik een borrel afsla; ik heb een nierziekte”. Die ziekte zit in de familie; Enim heeft snel geld nodig voor een donornier voor zijn moeder. Niet alleen zijn tegenspelers slaan voortdurend de plank mis, ook de protagonist zelf schat de situatie telkens verkeerd in. Bovendien wordt je ook als kijker voortdurend op het verkeerde been gezet. Het verhaal is een aaneenschakeling van hilarische onwaarschijnlijkheden. De film heeft een enorme vaart. Voor je begrijpt dat het om een flashback danwel een flash-forward gaat, zit je alweer in een volgende scene waarbij je je hetzelfde afvraagt. Geen seconde verveling. Pas tijdens de laatste minuut worden alle puzzelstukjes ineen gevoegd. De beste film die ik in Den Haag zag.

Nicolas Daenens op myspace.com